Tüberkülozun sağlık, sosyal ve ekonomik yıkıcı sonuçlarını önlemek, kamuoyunda farkındalığı artırmak ve küresel TB salgınını sona erdirmek amacıyla Robert Koch tarafından M. tuberculosis basilinin keşfedildiği ve hastalığın teşhis ve tedavisinin yolunu açan 24 Mart 1882 gününe ithafen her yıl 24 Mart ‘‘Dünya Tüberküloz Günü” olarak anılmaktadır.
DSÖ tarafından 2019 yılı Dünya Tüberküloz Günü teması "Zamanı Geldi"(It’s time) olarak belirlenmiştir. Dünya Tüberküloz Günü, tüberkülozu sona erdirmek amacıyla yapılan çalışmaların arttırılması için önemli bir fırsat sağlamaktadır.
Tüberküloz (TB) önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olmasına rağmen halen dünyanın en ölümcül enfeksiyon hastalığı olmaya devam etmektedir. Dünya Sağlık Örgütünün raporuna göre 2017 yılında dünyada yaklaşık 10 milyon tüberküloz vakası ortaya çıkmıştır. Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri tüberküloz basili ile enfektedir. Bu kişilerin %10’unda, hayatlarının bir döneminde, TB hastalığının ortaya çıkması beklenmektedir. Dünyada HIV/AIDS enfeksiyonunun artması da küresel TB tehdidini artırmaktadır. Her gün, 30.000 kişi tüberküloza yakalanmakta ve 4500 kişi tüberkülozdan ölmektedir. Dünyada, küresel çabalarla, 2000 yılından bu yana 54 milyon kişinin hayatı kurtarılmış ve tüberküloz %42 oranında azaltılmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2015 yılı sonrasında atılacak adımları belirleyerek Küresel Tüberkülozu Bitirme Stratejisini ve DSÖ Avrupa Bölgesi Tüberküloz Eylem Planı 2016-2020’yi uygulamaya koymuştur 2030 yılına kadar tüm dünyada TB insidansının %90 azaltılması hedeflenmiştir.
Ülkemizde Tüberküloz hasta sayısı her yıl yaklaşık %4-5 oranında azalmaktadır. Tüberküloz insidansı yüz binde 29,4’den yüz binde 14,6’ya düşmüştür.
Ülkemizde tüberküloza yönelik tanı ve tedavi hizmetleri tüm sağlık kuruluşlarında ücretsizdir. TB ve dirençli TB hastalarının tedavisinde kullanılan birinci ve ikinci seçenek tüm ilaçlar Sağlık Bakanlığı tarafından temin edilerek ücretsiz olarak sağlık kuruluşlarına ve hastalarımıza ulaştırılmaktadır.
Ülkemizde 2006 yılından beri tüberküloz tedavisinde Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) uygulanmaktadır. DGT; Hastanın ilaçlarını doğru ve tam olarak içtiğinden emin olabilmek için her doz ilacın bir sağlık personelinin veya başka bir görevlinin gözetiminde içirilmesidir. DGT Verem Savaş Dispanserleri, Aile Sağlığı Merkezleri vb. sağlık kuruluşlarında veya hastaların evlerine gidilerek
uygulanabilmektedir. İletişim teknolojilerindeki gelişmelerden faydalanmak ve hasta uyumunu artırmak amacıyla video DGT uygulaması ülkemizde uygulanmaya başlanmıştır.
Tüberküloz hastalarının tedavilerinin uzun sürmesi, tedavi süresince işgücü kaybına uğramaları gibi sebeplerle hastalar ve aileleri psiko-sosyal desteğe ve maddi yardıma ihtiyaç duymaktadırlar. Bu kapsamda; Sağlık Bakanlığı ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında bir protokol imzalanmış, ekonomik ve sosyal güçlükler yaşayan tüberküloz hastalarına 2018 yılı Şubat ayından itibaren düzenli nakdi yardım verilmeye başlanmıştır. Aynı zamanda tıbbi öz bakım gerektiren ve evdeki yaşam koşullarının yetersiz olduğu durumlarda ilave destek ödemesi sağlanabilmektedir. Bu programla tüberküloz hastalarının düzenli tedavi, takip ve kontrollerinin sağlanması, tedaviye uyumun artırılması, hastalarımıza ve ailelerine ilgili uzmanlar tarafından psiko-sosyal destek verilmesi hedeflenmiştir. Bu program kapsamında 2 bin 250 Tüberküloz ve SSPE hastasına destek sağlanıyor. DSÖ Avrupa bölgesi 2016-2020 Tüberküloz Eylem Planında sosyal koruma ve yoksulluğun azaltılması önerilmektedir. Ülkemizde tüberküloz hastaları için verilen düzenli nakdi yardım uygulaması ile ilgili bildirimiz, DSÖ Avrupa Bölgesi için Tüberküloz Eylem Planının uygulanmasına ilişkin İyi Uygulama Örneği olarak kabul edilmiş ve bu uygulamanın 69. DSÖ Avrupa Bölge Komitesinde üye ülkelerle paylaşılmasına karar verilmiştir.
Çocuk tüberküloz hastalarının tedavilerinin daha uygun şartlarda sürdürülmesi, refakatçileri ile birlikte kalabilmelerinin sağlanması amacıyla Çocuk Tüberküloz Kliniği açılması ile ilgili çalışmalar yürütülmektedir.
Bakanlığımızın uzun yıllardır başarıyla sürdürdüğü tüberkülozla mücadele deneyimi ve bilgi birikimi tüberkülozla mücadele eden ülkelere örnek olmaktadır. Tüberküloz kontrolü ile ilgili çalışmalarımız güçlendirilerek sürdürülecektir.