Kanser hem
dünyada hem de ülkemizde sebebi bilinen ölümler sıralamasında
kardiyovasküler hastalıklardan sonra ikinci ölüm sebebidir. Erken teşhis
edildiğinde tedavisi ve yaşam kalitesinin artırılabildiği kanser
türleri göz önüne alındığında korunmanın önemi artmaktadır. Bu kapsamda
erken teşhisin önemine vurgu yapmak, kanser
konusunda farkındalığını yükseltmek, bilincini artırmak, sağlık
okuryazarlığını sağlamak ve davranış değişikliği oluşturmak amacıyla her yıl “1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası” olarak belirlenmiş olup, bu kapsamda etkinlikler düzenlenmektedir.
Dünyada
her yıl 14 milyon kişinin yakalandığı ve 8,2 milyon kişinin ölümüne
sebep olan kanser; yaş, cinsiyet, dil, din, ırk ayırımı yapmaksızın tüm
insanları etkilemektedir. Kanserde benzer seyir devam ettiği takdirde,
2030 yılında 22 milyon yeni vaka ortaya çıkması beklenmektedir.
Erkeklerde
en sık görülen türler; akciğer ve prostat kanseri iken, tütüne bağlı
kanserler de önemini korumaya devam etmektedir. Kadınlarda en sık
görülenler ise meme ve tiroid kanseridir. Hem erkeklerde hem de
kadınlarda bağırsak (kolorektal) kanseri üçüncü en sık görülen kanser
türüdür. Çocukluk çağı kanserlerinde ise lösemi en sık görülen kanser
türüdür. Ülkemizde son 5 yılın verileri değerlendirildiğinde; kanser
sıklığında herhangi bir artış ya da azalış olmadığı söylenebilir.
Türkiye’de görülmekte olan kanserin sıklığı Avrupa Birliği ülkeleri ve
Amerika gibi gelişmişlik düzeyi yüksek olan ülkelere göre daha düşüktür.
Yaygın
kanser türlerinin en az üçte biri daha sağlıklı bir beslenme biçiminin
seçilmesi, tütün ürünlerinden uzak durulması, fiziksel aktivitenin
arttırılması ve alkol kullanımının azaltılması ile önlenebilir. Ayrıca
ultraviyole radyasyondan korunma, mesleksel ve çevresel olumsuz
etkilerin önüne geçilmesi ile kanser yükü daha da azalacaktır.
Kanser;
dünya genelinde önemli bir sağlık sorunu olmakla beraber, toplumda
önemli bir sosyoekonomik yüke, maddi ve manevi kayıplara yol açmaktadır.
Bu anlamda kanserle etkin mücadele konusu gündeme gelmekte, bu
mücadelede de ulusların oluşturdukları sağlık politikaları kadar halkın
farkındalığının arttırılmasına yönelik düzenlenen etkinlikler de büyük
önem taşımaktadır. Kanserle mücadelede en etkili yollardan birisi,
kansere sebep olan etkenlerden kaçınılması ve diğeri de hastalığın erken
teşhis edilmesidir. Hastalığın erken teşhisi amacıyla toplum tabanlı
kanser tarama programları yapılmaktadır. Tarama programı uygulanacak
olan kanserlerde, erken evrede tanı sağlanarak bu kanserlere bağlı
hastalık ve ölüm oranlarının düşürülmesi hedeflenmektedir. Ülkemiz
genelinde meme, kalın bağırsak ve rahim ağzı kanserleri için tarama
programları yürütülmektedir. Rahim ağzı kanseri taramalarını 30
yaşından itibaren 5 yılda bir, meme kanseri taramalarını 40 yaşından
itibaren 2 yılda bir, kolon kanseri taramalarını 50 yaşından itibaren 2
yılda bir; aile hekimliklerimiz, ilçe toplum sağlığı merkezlerimiz ve
KETEM’de ücretsiz olarak yaptırabilmektedir.
