Dünyada ve ülkemizde pek çok bebek gelişimini tamamlamadan, zamanından önce, yani prematüre olarak dünyaya gelmektedir. Ancak takip ve uygun müdahaleyle pek çok anne ve bebeğin hayatı kurtarılabilir.
Prematüre Doğumun Nedenleri
Anneye ait nedenler:
-Annenin gebelik sırasında yaşam şeklindeki hatalı tercihler prematürite nedeni olabilir: Alkol, sigara, uyuşturucu kullanımı. Beslenme bozukluklarına bağlı kilo alınamaması, bakımsızlık ve aşırı yorgunluk ile aşırı stres de prematüre doğuma neden olabilir.
-Anne yaşı: 18 yaş öncesi ile 35 yaş üstü gebelikler prematüre doğum için riskli sınırlardır.
-Sık doğum: Doğum kontrolünün iyi yapılamadığı toplumlarda prematüre doğum sıklığı daha fazladır. İki gebelik arasındaki sürenin 2 seneden kısa olması halinde prematüre doğum olasılığı artar.
-Annede kronik hastalıklar: Akciğer, karaciğer, böbrek ve kalbe ait kronik hastalıklar erken doğum içim risk oluştururlar.
-Tansiyon: Annede hipertansiyon durumunda, kan dolaşımından beslenen bebeğin olumsuz etkilenmesine neden olarak erken doğum gerçekleşebilir. Annede hipertansiyon varsa aynı zamanda bebeğin kilo alımı da geri kalır.
-Enfeksiyonlar: Annedeki her tür enfeksiyon amnion sıvısında bulaşmaya (rahim içinde bebeğin yüzdüğü sıvı) ve erken doğuma neden olabilir.
Genital nedenler:
-Rahimin küçük olması, rahim tümörü gibi rahime ait yapısal bozukluklar.
-Servikal yetersizlik: Rahim boynunda yumuşama ve gevşeme sonucu rahmin fetüsü taşıyamamasıdır.
Plasentaya ait nedenler:
-Plasentanın yapısal bozukluklarında da erken doğum gerçekleşebilir. Yapısal bozukluklar dışında plasentaya ait bazı patolojiler de şunlardır:
-Plasenta dekolmanı: Dekolman ayrılma demektir. Rahim iç yüzüne iyice yapışmış olan plasenta bir şekilde ayrışmaya başlar ve erken doğun meydana gelir.
-Plasenta previa: “via” yol demektir. Yani yol ağzında, çıkışta yerleşen plasenta demektir. Bu yol rahim ağzıdır. Plasenta rahmin alt kısımlarına yerleşirse gebeliğin ilerleyen haftalarında rahmin gerilmesi erken doğumu tetikleyebilir.
Bebeğe ait nedenler:
-Çoğul gebeliklerde bebek sayısı arttıkça erken doğum riski de artar.
-Fetuse ait anomaliler: Doğumsal anomalisi olan bebeklerin erken doğum riski daha fazladır.
Yenidoğan yoğun bakım bilimi ve uygulamalarındaki gelişmelere bağlı olarak prematüre bebeklerin yaşam oranları artmıştır. Bu iyileşme neticesinde hedef artık erken doğmuş olmalarının bu bebeklere getirdiği çeşitli problemlerin tedavisi ve onlar için sekelsiz normal yaşam sağlama olmuştur. Erken doğan çocuklarda birçok gelişim alanında (bilişsel, motor, davranış, duyusal, duygusal) değişen düzeylerde (hafif, orta ya da ciddi) gecikme ya da bozukluklar saptanabilir. Bu sorunlar doğum haftası ve doğum ağırlığı ile yakın ilişkilidir. Doğum haftası ve doğum ağırlığı azaldıkça sorun gelişme riski artar.
Prematüre Doğan Bebeklerin İzlemi
Sağlık ve gelişimsel izlemleri, tanı ve tedavisi, aile merkezli yaklaşımı bilen, prematüreliğin getirdiği biyolojik ve psikososyal risklerinin göz önünde bulunduran bir ekip tarafından yapılması gerekmektedir. Bu ekipte yenidoğan uzmanı, gelişimsel pediatri uzmanı, göz uzmanı, odyolog, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı, pediatrik nöroloji uzmanı, pediatrik kardiyoloji ve cerrahi uzmanları, özgün alanlarda terapistler, beslenme destek birimleri yer almalıdır.
