Sepsis, vücudun enfeksiyona karşı gösterdiği kontrolsüz ve abartılı yanıt sonucunda, kendi doku ve organlarına zarar vermeye başlamasıyla ortaya çıkan, bağışıklık sisteminin çökmesine neden olabilen, erken tanı konulup tedavi edilmezse ölümcül seyredebilen bir klinik tablodur. Dünyada yılda 30 milyondan fazla bireyi etkilemekte ve yılda 9 milyona yakın ölüme neden olmaktadır.
Sepsis;halk arasında kan zehirlenmesi olarak bilinen bir durumdur. Sepsis, vücudun enfeksiyona karşı geliştirmiş olduğu kontrolsüz ve abartılı yanıt sonucunda kendi doku ve organlarına zarar vermeye başlamasıyla ortaya çıkan, bağışıklık sisteminin çökmesine yol açabilen bir hastalıktır. Tanınmaz ve acil tedavi edilmez ise birçok organın çalışmaması ve ölüme neden olabilir. Günümüzde kalın bağırsak ve meme kanserine bağlı ölümlerin toplamından daha fazla hasta sepsis nedeni ile ölmektedir. Sepsis, yüksekten düşme, trafik kazası, miyokard enfarktüsü, ağır enfeksiyon, bir grip virüsü, yine basit veya zor bir ameliyat gibi her hangi bir nedenle vücutta ciddi bir stres yaratan olaylar sonrasında gelişebilir. Bunların etkisiyle aktive olan bağışıklık sisteminin olumsuz yönde çalışarak bir veya daha fazla organ yetmezliğine neden olabiliyor. Dünyada yılda 30 milyondan fazla bireyi etkilemekte ve 9 milyona yakın ölüme neden olmaktadır. Sepsis nedeni ile ortalama her 4 saniyede 1 kişi hayatını kaybetmektedir. Kurtulan hastalarda da engellilik, sakatlık gelişebilmektedir. Sepsis tüm dünyada giderek artan bir tehdittir ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde sıklığı giderek artmaktadır.
Kimlerde Görülür?
Sepsis yaş, cinsiyet, sosyo ekonomik durumdan bağımsız herkeste görülebilir. Ancak, özellikle bebek ve ileri yaşlılar, gebeler, ilaç veya hastalıklar nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde görülme riski daha fazladır. Beş yaş altı ölümlerin %60’ı sepsis’e bağlıdır ve sepsis anne ölümlerinin de önemli bir nedenidir.
Ne Zaman Sepsisten Şüphelenilir?
Şu bulgular olduğunda sepsis ten kuşkulanmalısınız: ateş, titreme gibi enfeksiyon bulguları olan hastada gelişen bilinç değişikliği, kendini çok kötü hissetme veya genel durumun bozulması, nefes darlığı, solunum sayısı ve nabız sayısında artma, tansiyon düşüklüğü, İdrar çıkışının olmaması, ciltte renk değişikliği. Bu belirtiler varlığında kişiler en yakın acil servise başvurmalıdırlar.
Sepsis Nerede ve Nasıl Tedavi Edilmelidir?
Sepsis acil olarak tedavi edilmesi gereken zamana karşı yarışılan bir durumdur. Tedavisinin saatler ve hatta dakikalar içerisinde gerçekleşmesi gerekir. Sepsis hastalığı yoğun bakım uzmanları tarafından izlenip, yönetilmelidir.
Tedavide antibiyotik ve sıvı tedavisi en kısa zamanda başlamalıdır. Ancak antibiyotiklerin mutlaka konunun uzmanı hekimler tarafından başlanması gereklidir, zira gelişi güzel antibiyotik kullanımı antibiyotik direnci gelişimine ve enfeksiyon tedavisinin zorlaşmasına neden olmaktadır.
Sepsis Önlenebilir mi?
Enfeksiyonların önlenmesi ve sepsis ile savaş ile her yıl 800.000 ölümün önlenebilmesi mümkündür. Bunun için genel hijyen kurallarına uyulması, el hijyeni sağlanması, çocukluk ve erişkin aşılama programlarına uyulması önceliklidir.
Sepsis’e bağlı ölümlerin en az %10 – 15’i aşılama, hijyenik önlemler, erken tanıma ve hızlı tedavi yöntemleri ile önlenebilir. Hastane kaynaklı enfeksiyonları azaltmak için seferber olunmalıdır.
